آیا کشورهای مستقل باید از سیاست آفتکشی اتحادیه اروپا تبعیت کنند؟

توسعه کشاورزی یکی از قدرتمندترین ابزارها برای پایان دادن به فقر شدید، تقویت رفاه و تغذیه 9.7 میلیارد نفر تا سال 2050 است. رشد در بخش کشاورزی دو تا چهار برابر موثرتر در افزایش درآمد در مقایسه با سایر بخش ها است.

اتحادیه اروپا (EU) یک ساختار مشارکتی سیاسی و اقتصادی منحصر به فرد است که از 27 کشور در اروپا تشکیل شده است. اتحادیه اروپا یک "بازار واحد" را که با نظارت کمیسیون اروپا (EC) اداره می کند. سهم اتحادیه اروپا در تولید جهانی کشاورزی کمتر از 7 درصد است. اگرچه ممکن است عجیب به نظر برسد، اما اتحادیه اروپا انتظار دارد حتی کشورهای دیگر، به ویژه کشورهای در حال توسعه را تحت فشار قرار دهد تا از سیاست های آفت کش ها و مواد غذایی اتحادیه اروپا پیروی کنند. این عواقب زیانباری برای کشورهای خارج از اتحادیه اروپا خواهد داشت. دلایل قوی برای این دیدگاه وجود دارد.

رابطه بین جمعیت و تقاضای غذا:

به گفته دپارتمان امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل، رشد جمعیت عامل مهمی در افزایش تقاضای غذا است. در سال 1960، 27 کشور اتحادیه اروپا سهمی معادل 12 درصد از جمعیت جهان را داشتند. تا سال 2021، سهم آنها به نصف کاهش یافت و به  شش درصد رسید. مابقی جهان اکنون محل زندگی 94 درصد از جمعیت جهان است. میانگین سنی جمعیت اتحادیه اروپا 44 سال در مقابل 30 سال در سطح جهان است. اتحادیه اروپا در حال حاضر نه تنها با کاهش جمعیت، بلکه با جمعیت پیر نیز مواجه است.

جمعیت اتحادیه اروپا در سال 2021 کاهش 172000 نفری را ثبت کرد. بیش از یک پنجم ساکنان اتحادیه اروپا 65 سال یا بیشتر سن دارند. در نتیجه، اتحادیه اروپا برای تولید مواد غذایی بیشتر با توجه به کاهش و پیری جمعیت تحت فشار نیست. اتحادیه اروپا با سهم کم در جمعیت جهانی و تولیدات کشاورزی، نمی‌تواند و در واقع نباید سیاست‌های تولید غذا و آفت‌کش‌های خود را به کشورهای دیگر تحمیل کند. چنین تلاش هایی ادعای صلاحیت فراسرزمینی فراتر از قلمرو WTO-SPS و موافقت نامه های TBT، یکجانبه، تحمیلی و  ناسازگار با قوانین سازمان تجارت جهانی است.

با افزایش جمعیت و کاهش زمین های کشاورزی، بخش کشاورزی در سایر نقاط جهان برای دستیابی به اهداف بیشتر با  امکانات بنیادی (زمین و آب) کمتر به چالش کشیده شده است. افزایش جمعیت  عامل مهمی برای افزایش تقاضای غذا در کشورهای در حال توسعه است. در این شرایط، هیچ دلیلی برای سازش در مورد حاکمیت نظارتی در حوزه کشاورزی وجود ندارد.

انکتاد (UNCTAD) در گزارش سال 2022 خود "احیای کشاورزی آفریقا: زمان اقدام جسورانه" به موضوعات زیر اشاره می کند:

-نزدیک به 60 درصد از جمعیت قاره آفریقا دچار ناامنی غذایی هستند.

-اکثر کشورهای آفریقایی واردکننده محض مواد غذایی هستند.

-حداقل 82 درصد از واردات مواد غذایی اساسی آفریقا از خارج از این قاره است.

- ضرورت مدرن سازی کشورها و اتخاذ استراتژی هایی برای تولید، افزایش مهارت ها و  استفاده از فناوری های جدید برای افزایش بهره وری  به خوبی حس می شود.

آفریقا در حال حاضر پس از آسیا دومین قاره پرجمعیت است. جمعیت آفریقا دو برابر جمعیت اروپاست. تخمین زده می شود که آفریقا تنها چهار درصد از آفت کش ها را در سطح جهانی مصرف می کند. استفاده بهینه از مواد شیمیایی کشاورزی می تواند تفاوت زیادی در بهبود بهره وری محصول و امنیت غذایی در آفریقا ایجاد کند. کشورهای آفریقایی نمی توانند از سیاست های آفت کش اتحادیه اروپا تبعیت کنند.

بسیاری از محصولاتی که در مناطق مختلف جهان کشت می شوند در اتحادیه اروپا کشت نمی شوند:

تخمین فائو نشان میدهد که سالانه بین 20 تا 40 درصد از تولید جهانی محصولات زراعی در اثر آفات از بین می رود. هر ساله بیماری های گیاهی حدود 220 میلیارد دلار و حشرات مهاجم حدود 70 میلیارد دلار به اقتصاد جهانی خسارت وارد می کنند. آفت کش ها نقش مهمی در کاهش تلفات محصول از آفات و بیماری ها دارند.

آب و هوا، محصولات زراعی، نوع آفات و بیماری ها در بین کشورها بسیار متفاوت است. حتی شیوه های کشاورزی جهانی بسیار ناهمگن هستند. آفت کش های مناسب برای کشاورزی اتحادیه اروپا ممکن است برای کشاورزی خارج از اتحادیه اروپا مناسب نباشد. سازمان خواربار و کشاورزی (فائو) به کشورهای مختلف توصیه می کند که بر اساس نیاز خود عمل کنند.

به استناد دستورالعمل فائو برای قانون گذاری در مورد کنترل آفت کش ها 1989، قانون [آفت کش ها] باید به گونه ای طراحی شود که بتواند به طور مؤثر با مشکلات خاص قابل اجرا در کشور مقابله کند. قوانین آفت کش خوب باید وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور و همچنین محصولات کشت شده، مشکلات آفات، الگوهای غذایی، سمیت سموم مورد نیاز، سطح سواد، ملاحظات اقلیمی و محیطی را در نظر بگیرد. کشورهای در حال توسعه باید رویه‌هایی را متناسب با نیازهای خاص خود طراحی کنند و لزوماً تمام عناصر یک طرح نظارتی را که ممکن است در کشور دیگری، به‌ویژه کشور توسعه‌یافته در حال اجرا باشد، اتخاذ نکنند.»

این موضوع در بیانیه ریو نیز به نوعی تکرار شده است:

«دولت ها باید قوانین زیست محیطی مؤثری وضع کنند. استانداردهای زیست محیطی، اهداف و اولویت های مدیریتی باید منعکس کننده زمینه های زیست محیطی و توسعه ای باشد که در آن اعمال می شود. استانداردهای اعمال شده توسط برخی کشورها ممکن است نامناسب باشد و برای سایر کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه، هزینه های اقتصادی و اجتماعی غیرقابل توجیهی داشته باشد (اصل 11 اعلامیه سازمان ملل متحد، ریو 1992).

سیاست زیر سوال MRL آفت کش اتحادیه اروپا

حداکثر باقیمانده مجاز (MRL)، بالاترین سطح باقیمانده آفت کش است که از نظر قانونی در یک محصول کشاورزی در هنگام معامله قابل تحمل است. کالای کشاورزی ممکن است غذا، غلات، دانه های روغنی، میوه ها و سبزیجات، شیر، گوشت و غیره باشد. MRL ها معمولاً بسیار پایین تر از سطوحی هستند که باعث نگرانی سلامت مصرف کننده می شود. MRL یک محدودیت ایمنی نیست. این شاخص فقط نشان می دهد که آیا عملیات کشاورزی خوب (GAP) در استفاده از آفت کش مربوطه دنبال شده است یا خیر.

شاخص MRL های آفت کش که می توانند تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر تجارت بین المللی داشته باشند، تحت نظارت سازمان تجارت جهانی اداره می شوند. اتحادیه اروپا میزان قابل پذیرش و مجاز / MRL را 0.01 ppm برای همه آفت کش هایی که برای استفاده در کشورهای اتحادیه اروپا مجاز نیستند، حفظ می کند. این رویکرد  در واقع با الزامات مندرج در موافقتنامه SPS WTO سازگار نیست. این میزان مجاز تعیین شده توسط اتحادیه اروپا بدون ارزیابی ریسک u/s 5.1 توافقنامه SPS، بدون شواهد علمی کافی است و به گونه‌ای اعمال می‌شود که محدودیت پنهانی در تجارت بین‌المللی ایجاد کند.

این سیاست سوال برانگیز اتحادیه اروپا، گاهی اوقات کشورهای کوچک را مجبور می کند آفت کش هایی را که در اتحادیه اروپا مجاز نیستند ممنوع کنند. این یک واکنش سیاسی، غیر ضروری و نامناسب است. اتحادیه اروپا باید به تعهدات خود در GATT/WTO پایبند باشد و نمی تواند به MRL های ناسازگار آفت کش های GATT/WTO ادامه دهد.

استفاده از آفت کش ها در اتحادیه اروپا در حال افزایش است:

اتحادیه اروپا دستورالعمل 2009/128/EC را در اکتبر 2009 به عنوان چارچوبی برای دستیابی به استفاده پایدار از آفت کش ها و ترویج جایگزین های غیر شیمیایی برای آفت کش ها ایجاد کرد. اما شواهد تجربی نگویایشکست بزرگ اتحادیه اروپا  در این خصوص است. طبق آمار کمیسیون اروپا، مصرف آفت کش در اتحادیه اروپا 34 درصد افزایش یافته و از 2,60,665 تن در سال 2012 به 3,49,993 تن در سال 2021 افزایش یافته است. به یاد داشته باشید که اتحادیه اروپا همچنین بزرگترین صادرکننده آفت کش در جهان است و نزدیک به 50 درصد از کل صادرات سموم دفع آفات را به خود اختصاص داده است.

نتیجه نهایی آنکه دولت های مستقل دارای قدرت، حقوق و مسئولیت های ذاتی برای تعیین سیاست های خود هستند. آنها نیازی به سیاست های تولید آفت کش ها و مواد غذایی اتحادیه اروپا ندارند. همانطور که توسط فائو توصیه شده است، آنها باید بر اساس نیازهای خود با توجه به محصولات کشت شده، آفات و بیماری های رایج و توسعه اجتماعی-اقتصادی آنها هدایت شوند.